بررسی اوضاع اجتماعی ایران در دوره شاه سلطان حسین

تاریخ صفویه نقطه عطفی در حیات ملی ایرانیان به حساب می آید که به واسطه رسمی سازی مذهب تشیع و نیز در ابعاد ملی، مذهبی ایرانیان تأثیرات ژرفی بر اوضاع تاریخی این دوره داشته است. این عصر هم به لحاظ سازمان اداری و نظامی و هم از منظر دین و تجربه دینی و تحول فرهنگی، برای تاریخ ایران دوره ای قابل ملاحظه و از برخی جهات عصری ممتاز به شمار می رود. بنابراین، هدف اصلی پایان نامه حاضر بررسی اوضاع اجتماعی ایران در دوره سلطان حسین صفوی(1135-1105 هـ .ق) است. این دوره ،دوران سی ساله ایست که بعد از شاه سلیمان آغاز گردید.دودمان صفوی در این دوره به ورطه بحران اداری، سیاسی، اقتصادی و ایدئولوژی کشانده شده بود. شاه سلطان حسین هر چند در ابتدای سلطنت اقداماتی همچون منع شرابخواری و بستن میکده ها و مراکزفساد.... را انجام داد، ولی این اصلاحات تداوم نیافت و بنا به عللی همچون نزاع داخلی طبقه حاکم، دخالت حرمسرا و خواجه سرایان در ساختار قدرت سیاسی، صلح طولانی با عثمانی، بی نظمی و آشفتگی گریبان تشکیلات اداری، سیاسی سلطنت را گرفت و سبب پریشانی اوضاع داخلی و همچنین کاهش قابلیت های نظامی نیروها گردید که البته تمام این مسائل نشان دهنده ضعف قدرت شاه سلطان حسین در اداره امور کشوری و لشکری می باشد. وی پادشاهی نالایق و ضعیف بود که امپراتوری کبیر صفویه را با ناتوانی به دست جماعتی از اتباع ناراضی و عصیانگر سپرد که بدون هیچ مقاومتی جدی خود را به اصفهان رسانده و سلطان نگون بخت را از اریکه قدرت به زیر آورند. البته فراتر از شخصیت و ویژگی های روحی و رفتاری شاه سلطان حسین، مشخصات و شناسه های اوضاع اجتماع ایران در ایران دوره موضوع این تحقیق است. از دیدگاه نگارنده، شناخت این تحولات اجتماعی چشم انداز تأثیرات ژرف مراحل بعدی تاریخ ایران را نیز به دست خواهد داد. لازم به ذکر است که صفت «اجتماعی» تحولات اداری، اقتصادی، دینی و فرهنگی را شامل می شود. نوع تحقیق توصیفی –تحلیلی و بر اساس روش تاریخی و فیش برداری و کتابخانه ای است و داده های تاریخی براساس کتاب های اصلی و منابع و مآخذ مربوط به عصر صفوی است. سوال اصلی این پژوهش این است که اوضاع اجتماعی ایران در دوران شاه سلطان حسین صفوی چگونه بوده است